Yapay Zeka Felsefesi: İnsan, Zihin ve Makine Arasındaki Sınırlar

Bu eğitim, yapay zekayı yalnızca teknik bir olgu olarak değil, aynı zamanda derin felsefi, epistemolojik ve etik bir fenomen olarak ele almayı amaçlar. Katılımcıların insan zihni, bilinç, yapaylık, transhümanizm ve dijital gerçeklik üzerine düşünmelerini sağlayarak hem mesleki hem de kişisel gelişimlerine katkıda bulunacaktır.

Süre: 1 gün (6 saat)
Seviye: Başlangıç
Format: Online / YouTube veya Zoom

Eğitim İçeriği:

I. Oturum (2 Saat): Yapaylık ve İnsan – Ontolojik Temeller

Alt Başlıklar:

• “Yapay” ve “Doğal” kavramlarının felsefi kökenleri
• Matematik, mantık ve zekânın insanla bağı
• İnsan-doğa ayrımı: bilgi türleri ve sınıflandırması (istatistik vs. olasılık)
• Geometrik evren algısı: Kübizm ve yapay zihinsel projeksiyonlar

Çıktılar:

• Katılımcı yapay zekanın insani kaynaklı bir yapı olduğunu ve kökeninin insan düşünce sistemine dayandığını fark eder.
• Ontolojik düzlemde insanın yarattığı kavramlar ile doğadaki varlıklar arasındaki ayrımı yapabilir.

II. Oturum (2 Saat): Zekâ, Bilgelik ve Yapay Düşünce – Epistemolojik Yaklaşım

Alt Başlıklar:

• DIKW Piramidi: Veri, Bilgi, Bilgelik ayrımı
• Tümevarım / Tümdengelim: İnsan ve yapay düşünce karşılaştırması
• Bilgisayarın nedensellik yerine ilişkisellik temelli yapısı
• Yapay Zeka’da bağlam (context) ve içerik (content) ayrımı
• Dijital dünya nedir? Eşitlik, yok etme ve ışınlanma metaforları

Çıktılar:

• Katılımcı, yapay zekanın karar alma biçimleri ile insan düşüncesi arasındaki farkları kavrar.
• Dijitalleşmenin felsefi bir dönüşüm olduğu bilincine varır.
• Epistemolojik olarak bilginin doğasını, üretimini ve algoritmaların nasıl bilgi işlediğini öğrenir.

III. Oturum (2 Saat): Transhümanizm, Etik ve Geleceğin İnsanlığı

Alt Başlıklar:

• Transhümanizm nedir? Extropian, Huxley, meliorist yaklaşımlar
• Sorumluluk sahibi ve açıklanabilir yapay zeka (XAI)
• Rasyonellik vs. irrasyonellik: İnsanın hataları, yapay zekanın sınırları
• Yapay duygular, yapay etik: Mümkün mü?
• AGI, SAI ve insan benzeri düşünce
• AI-demokratikleşmesi ve sınıfsal dönüşüm

Çıktılar:

• Katılımcı, insan-makine evriminin tarihsel ve felsefi arka planını öğrenir.
• Yapay zekanın etik sınırlamaları, hesap verebilirliği ve toplumsal etkileri üzerine yorum yapabilir.
• Transhümanizm ile insanın sınırlarını yeniden düşünür ve geleceğe dair kişisel bir konumlandırma yapar.

Katılımcıya Katkılar:

• Bireysel Gelişim: Düşünsel derinlik, felsefi sorgulama ve eleştirel düşünme becerisi
• Profesyonel Gelişim: Yapay zeka alanında etik ve felsefi değerlendirme yapabilme yetkinliği
• Kariyer Avantajı: Etik kurul üyelikleri, teknoloji regülasyonu, AI-Hukuku gibi alanlarda uzmanlaşma yönelimi
• Entelektüel Etki: “Ben kimim, yapay zekayı neden yapıyorum?” sorusunun cevabına yaklaşma

Eğitimde Kullanılacak Yöntemler:

• Felsefi Sorgulama Oturumları
• Dijital Etkileşimli Simülasyonlar (Veri → Bilgi → Bilgelik)
• Etik İkilem Çözümleme Egzersizleri
• Dijitalleşmenin paradoksları üzerine vaka analizleri

Eğitim Sonunda Verilecek Belge:

“Yapay Zeka Felsefesi ve Transhümanizm Sertifikası”
— bireyin etik değerlendirme, teknolojik düşünme ve yapay zeka farkındalık seviyesini belgeleyen nitelikli bir kazanım.

Eğitim, yalnızca bir bilgi aktarımı değil; aynı zamanda katılımcıyı “neden yapıyorum?”, “insan nedir?” ve “zeka yalnızca veri işlemek midir?” gibi sorularla baş başa bırakacak bir entelektüel yolculuktur. Günümüzün teknik yoğunluğuna karşı derin bir felsefi nefes olarak konumlanmaktadır.